DERVIŞIN ZIKRI HABER DERGİSİ'NE HOŞ GELDINIZ

1. 2025 Temmuz Ayı'nda, Küresel Güney'den bir dizi ülke, "Lahey Grubu", "İsrail'in İşgal Altındaki Filistin Topraklarına yönelik saldırısını sınırlayacağını" söyledikleri bir dizi önlem üzerinde toplu olarak anlaştılar. 

İnternet sitesinde yer alan bilgiye göre Lahey Grubu, uluslararası hukukun savunulması ve Filistin halkıyla dayanışma amacıyla “koordineli yasal ve diplomatik önlemler” almaya kararlı küresel bir devletler bloğudur.

Güney Afrika, Bolivya, Kolombiya, Küba, Honduras, Malezya, Namibya ve Senegal olmak üzere sekiz ülkeden oluşan grup, uluslararası hukuku korumayı ve Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda belirtilen ilkeleri, özellikle de "bütün ulusların, Birleşmiş Milletler'in tüm halklar için güvence altına aldığı devredilemez hakları, özellikle de kendi kaderini tayin hakkını savunma sorumluluğu"nu korumayı kendine misyon edinmiştir.

Lahey Grubu, bu haftanın başlarında Kolombiya'nın başkenti Bogota'da Çin, İspanya ve Katar da dahil olmak üzere yaklaşık 30 ülkenin katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Toplantıya katılanlar arasında, toplantıyı "son 20 ayın en önemli siyasi gelişmesi" olarak nitelendiren BM Özel Raportörü Francesca Albanese de vardı.

Albanese, yakın zamanda müttefiki İsrail'e yönelik eleştirileri nedeniyle ABD tarafından yaptırımlara tabi tutuldu .

İki günlük toplantının sonunda, katılan 12 ülke, İsrail'in Gazze'deki eylemlerini sınırlamak için altı önlem üzerinde anlaştı. Bu önlemler arasında İsrail'e silah tedarikinin engellenmesi, silah taşıyan gemilerin yasaklanması ve İsrail'in Filistin işgalinden çıkar sağlayan şirketlerle olası bağlantıların olup olmadığının belirlenmesi için kamu ihalelerinin gözden geçirilmesi yer aldı.

2. Slovenya, Temmuz 2025'de Avrupa Birliği'nin İsrail'e yönelik yaygın insan hakları ihlalleri suçlamalarına yönelik önlemler konusunda anlaşamaması üzerine aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve aşırı milliyetçi Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in topraklarına girmesini yasakladı. Slovenya'nın iki bakana uyguladığı yasak , Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, İngiltere ve Norveç'in Haziran ayında Smotrich ve Ben-Gvir'e "şiddete teşvik" gerekçesiyle uyguladığı yaptırımlara dayanıyor. İki bakan, Filistinlilerle müzakerelerde her türlü uzlaşmayı reddeden, Gazze'de Yahudi yerleşimi ve işgal altındaki Batı Şeria'da yasadışı yerleşimlerin artırılması için çaba sarf eden en yüksek sesli İsrailli bakanlar arasında yer alıyor.

3. Mayıs ayında (2025) İngiltere, Fransa ve Kanada, İsrail'in Gazze'ye yönelik operasyonlarını tırmandırmasını "tamamen orantısız" olarak nitelendiren ve İsrail'in saldırılarına son vermemesi halinde "somut eylemlerde bulunacaklarını" vadeden ortak bir bildiri yayınladılar.

4. Mayıs ayının sonlarında (2025) İngiltere uyarısını yerine getirerek bir avuç yerleşimci örgüte yaptırım uygulayacağını ve İsrail ile serbest ticaret görüşmelerine "ara vereceğini" duyurdu.

5. Türkiye , Mayıs ayında (2025) Gazze'deki insani durum çözülene kadar İsrail ile tüm ticareti durduracağını duyurmuştu.

6. Güney Afrika, ilk olarak Aralık 2023'ün sonlarında Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail'e karşı soykırım davası açtı ve o zamandan beri Kolombiya, Şili, İspanya, İrlanda ve Türkiye gibi diğer ülkeler tarafından desteklendi.

7. İsrail'in Temmuz ayında (2025) Gazze Şehri'ndeki Kutsal Aile Kilisesi'ni bombalaması ve üç kişinin ölümü, İsrail'in en sadık müttefiki olan ABD'den nadir görülen bir tepkiyle karşılandı.

ABD Başkanı Trump'ın bombalama olayının ardından "öfkeli" olduğu iddia edilen bir telefon görüşmesinin ardından, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi, saldırıdan dolayı "derin üzüntü" duyduklarını belirten bir açıklama yayınladı.

8. Batı Avrupa'da YouGov adlı anket şirketinin haziran ayında gerçekleştirdiği bir araştırma, İsrail'e yönelik net olumlu tutumun, izleme çalışmalarının başladığı tarihten bu yana en düşük seviyeye ulaştığını ortaya koydu.

CNN'in bu hafta yaptığı benzer bir anket , Amerikan halkı arasında da benzer sonuçlar ortaya koydu. Ankete katılanların yalnızca yüzde 23'ü İsrail'in Gazze'deki eylemlerinin tamamen haklı olduğunu kabul ederken, bu oran Ekim 2023'te yüzde 50 idi.

9. Kamuoyunun öfkesi, Almanya'daki Fusion Festivali, Polonya'daki Open'er Festivali ve İngiltere'deki Glastonbury Festivali gibi müzik festivalleri de dahil olmak üzere , hem sanatçıların hem de destekçilerinin platformlarını Gazze'ye yönelik savaşı kınamak için kullandıkları yüksek profilli kamu etkinliklerinde de dile getirildi.

10. Savaşa karşı protestolar küçük çaplı olsa da büyüyor. Standing Together gibi örgütler, savaşı protesto etmek için İsrailli ve Filistinli aktivistleri bir araya getiriyor.

11. Göreve gelmeyi reddeden yedek askerlerin sayısı da artıyor. İsrailli +972 dergisi, Nisan ayında 100.000'den fazla yedek askerin göreve gelmeyi reddettiğini ve ordu içinden savaşı protesto eden açık mektupların sayısının o zamandan beri arttığını bildirdi.

12. Hükümetin son önerisi, Gazze nüfusunun tamamının "insani bir şehir" olarak adlandırdığı bir yere hapsedilmesi olsa da, bu öneri bir toplama kampına benzetildi ve birçok eleştirmen tarafından artık ne uluslararası hukuku ne de küresel kamuoyunu umursamadığının bir kanıtı olarak algılandı.

13.  Haziran ayında (2025) Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında savaş suçları suçlamasıyla tutuklama emri çıkardıktan sonra üyelerine ABD tarafından yaptırım uygulanan Uluslararası Ceza Mahkemesi.

14. Georgia eyaletinden muhafazakar ve Trump'ın Temsilciler Meclisi'ndeki yakın müttefiki olan Greene, bu hafta İsrail'in Gazze'deki eylemlerini "soykırım" olarak nitelendiren ilk Cumhuriyetçi seçilmiş yetkili oldu.

Greene, X.'te "7 Ekim'in İsrail'de korkunç olduğunu ve tüm rehinelerin geri verilmesi gerektiğini söylemek en doğru ve en kolay şey, ancak Gazze'de yaşanan soykırım, insani kriz ve açlık da öyle," diye yazdı.

15. Trump'ın uzun süredir müttefiki olan Steve Bannon da İsrail konusunda benzer endişeleri dile getirdi. Salı günü Politico'ya verdiği demeçte, Trump'ın Gazze'deki sivil açlık raporlarıyla ilgili endişelerini dile getirmesinin ardından İsrail'e verilen desteğin daha da zayıflayabileceğini öngördü.

16. Bannon, "Şimdi Başkan Trump'ın [İsrail Başbakanı] Bibi'nin [Netanyahu'nun] Gazze stratejisinin temel ilkelerinden biri olan Filistinlileri 'aç bırakma' ilkesini kamuoyu önünde reddetmesi, yalnızca desteğin çöküşünü hızlandıracaktır" dedi.

Bannon, Haziran ayında İsrail'i egemen bir ulus olarak desteklediğini ancak "Amerika'nın sadece savunma için değil, aynı zamanda saldırı için de geleceği varsayımına dayalı kararlar almaması gerektiğini" söyledi.

"Amerika'yı her şeyin önünde tutacak kararlar almalıyız. Bunun üzerinde iyice düşünülmesi gerekiyor." dedi.

17. Muhafazakar yorumcu ve eski Fox News sunucusu Tucker Carlson, İsrail'in taktiklerini eleştirdi.

18. Muhafazakâr yorumcu Megyn Kelly, bu hafta Piers Morgan'a verdiği röportajda, İsrail'in "dünyanın geri kalanı nezdindeki itibarını kaybettiği" konusunda uyardı ve Gazze'den çekilen fotoğrafların Hamas tarafından manipüle edilebileceğine dair şüphelerini sürdürdüğünü ekledi.

"İsrail, farkında olsun ya da olmasın, bu işin bu kadar uzun sürmesine izin vererek kendini dünyanın kötü adamı haline getirdi. En yakın dostlarının desteğini kaybetti," dedi. "Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Demokrat Parti'nin tamamı bile onlara karşı döndü ve Amerika'da her geçen gün en önemli müttefikleri olan Cumhuriyetçileri kaybediyorlar."

İsrail'in 7 Ekim'e vereceği tepkinin "orantılı" olması gerektiğine inanmadığını ancak "bu konuyu kapatmanın" zamanının geldiğini söyledi.

19. Northeastern Üniversitesi'nden siyaset bilimci Kostas Panagopoulos, Newsweek'e yaptığı açıklamada, İsrail hakkındaki söylemdeki değişimin, Cumhuriyetçilerin çatışmaya ilişkin "kamuoyunun bakış açısına göre değerlendirme yapmasından" kaynaklanabileceğini söyledi .

"Sanırım olan bitenin bir kısmı, bu milletvekillerinin Gazze'de olup bitenler ve İsrail'in hesap vermesi konusunda seçmenlerden baskı görmesinden kaynaklanıyor olabilir," diyen Trump, Gazze'deki insani koşullara ilişkin daha fazla haberin ortaya çıkmasıyla birlikte İsrail'e uzun süredir verilen desteğin "zayıflayabileceğini" sözlerine ekledi.

Panagopoulos, Cumhuriyetçilerin uzun zamandır dini bağlantılara dayalı olarak genel olarak İsrail yanlısı görüşlere sahip olduklarını, ancak bunun aynı zamanda İsrail'in merkez sağ veya muhafazakar hükümetleri seçme geçmişinden kaynaklandığını söyledi.

20. Oregon Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Chandler James, Newsweek'e yaptığı açıklamada , bu Cumhuriyetçilerin çoğunun İsrail'e bir devlet olarak destek vermekle, İsrail hükümetinin Gazze'de yaptıklarına ilişkin endişeleri arasında ayrım yaptığını söyledi.

21. Cumhuriyetçilerin İsrail'e yönelik eleştirilerini şimdi daha fazla dile getirmeye meyilli olabileceklerini belirten Obama, Beyaz Saray'da bir Demokrat'ın olmaması nedeniyle "Cumhuriyetçiler arasında bu sorunu çözme yönünde farklı bir baskı" olduğunu söyledi.

"İsrail'in Gazze'de uyguladığı aşırı güç kullanımının ve taktiklerinin gerekçesi giderek azalıyor," dedi. "Uzun bir zaman geçti ve artan acılar var, bu yüzden birçok insanın 'Bir şeyler yapılmalı' dediğini düşünüyorum."

22. James, Cumhuriyetçi Parti tabanının İsrail'e karşı tavır almaya devam etmesi halinde, Trump yönetiminin çatışmaya yaklaşımında bazı değişiklikler olabileceğini, zira başkanın "kamuoyuna duyarlı" olduğunu söyledi.

James, Trump'ın Gazze'deki koşulları iyileştirmesi için İsrail'e daha fazla baskı uygulayabileceğini söyledi. Ancak Trump'ın uzun süredir İsrail'e verdiği destek göz önüne alındığında, yönetimde daha "köklü değişiklikler" olacağından şüpheli.

23. Son anketler, Gazze'deki insani kriz nedeniyle Amerikalıların İsrail'e desteğinin azaldığını gösteriyor. Gallup'un yeni bir anketi, Amerikalıların yüzde 60'ının İsrail'in Gazze'deki eylemlerini onaylamadığını ortaya koydu.

Ancak Cumhuriyetçilerin İsrail'in eylemlerine verdiği desteğin Eylül 2024'teki yüzde 66'ya kıyasla yüzde 71'e yükseldiğini tespit etti. 7-21 Temmuz tarihleri ​​arasında 1.002 yetişkinle yapılan anketin artı/eksi 4 puanlık bir hata payı olduğu görüldü.

Pew Araştırma Merkezi'nin bu yılın başlarında yayınladığı bir anket, İsrail'e yönelik olumsuz görüşlerin genel olarak arttığını ortaya koydu. Katılımcıların yüzde 53'ü İsrail'e olumsuz baktığını söylerken, bu oran 2022'de yüzde 42 idi.

Cumhuriyetçiler arasında İsrail'e karşı olumsuz görüşe sahip olanların oranı yalnızca yüzde 37 iken, bu oran 2022'de yüzde 27'ydi.

Anket ayrıca Cumhuriyetçilerin İsrail'e verdiği destekte yaş farkı olduğunu da ortaya koydu. 50 yaşın altındaki Cumhuriyetçilerin yüzde 50'si İsrail'e olumsuz bakarken, 50 yaş üstü Cumhuriyetçilerin yalnızca yüzde 23'ü İsrail'e olumsuz bakıyor.

24-30 Mart tarihleri ​​arasında 3.605 yetişkinle anket yapıldı.

24. Başkan Donald Trump, bu hafta gazetecilere yaptığı açıklamada Gazze'deki açlık endişelerine değinerek, "Bunu görüyorum ve bunu sahtekarlıkla yapamazsınız." dedi.

25. Başkan Yardımcısı JD Vance, NBC News'e şunları söyledi: "Hamas'ın Gazze'den defolup gitmesini ve bu korkunç, korkunç duruma yiyecek girmesine izin vermesini sağlamalıyız. Çünkü bu görüntüleri görüp görmediğinizi bilmiyorum, gerçekten çok yürek parçalayıcı vakalar var. Açlıktan ölmek üzere olan küçük çocuklar var. İsrail'in bu yardımın gelmesine izin vermek için daha fazlasını yapması gerekiyor ve ayrıca Hamas'a savaş açarak bu insanların bu bölgeye yiyecek gelmesini engellemesini engellemeliyiz."

26. Sağın İsrail konusunda yaşadığı köklü değişim için de geçerli olabilir. Nesiller boyunca, yaygın kanıya göre, sağ her zor durumda İsrail'in arkasında durdu. Bugün, Gazze'deki savaş suçlarından dehşete düşen giderek daha fazla Demokrat, İsrail'e karşı cephe almış gibi görünüyor. Bu arada, sağ da, genellikle kutuplaşmış duyguların tuhaf bir şekilde bir araya gelmesiyle aynı şeyi yapıyor. Son olarak, önde gelen siyaset bilimci John Mearsheimer, Tucker Carlson'ın podcast'ine katılarak Siyonist projenin ırkçı olduğunu ve başından beri etnik temizlikle ilgili olduğunu ilan etti.

27. Soğuk Savaş, Amerika'nın İsrail'e bağlılığının sebebiydi.

28. Aşırı sağın İsrail Lobisi'ne olan coşkusu , kitabın temel varsayımlarıyla vicdani bir uyumdan ziyade -ki bu elbette mümkündü- 1930'larda anti-Semitik Katolik rahip (sonradan din adamlığından çıkarılan) Peder Charles Coughlin'e kadar uzanan sağdaki Yahudilere yönelik bir düşmanlığın içgüdüsel bir ifadesinden kaynaklanıyor gibiydi. Sonrasında, Senatör Joseph McCarthy aşırı sağın anti-Semitizmini sürdürdü ve 1950'lerdeki anti-komünist duruşmalardaki kurbanlarının büyük çoğunluğu Yahudiydi. Nitekim McCarthy, Trump'ın hem sağdaki anti-Semitizmi teşvik etmesi hem de Yahudi üniversite öğrencilerini samimiyetsizce "savunması" için bir şablon oluşturmuş gibi görünüyor. McCarthy, çoğunluğu Yahudilerden oluşan Yahudi düşmanı sağa göz kırparken, destekçisi Yahudi Roy Cohn'u, daha sonra Donald Trump'ın akıl hocası olacak kişiyi, antisemitizmle şiddetle suçluyordu.

29. Radikal sağ, özellikle de aralarındaki Katolikler, her zaman antisemitizmle iç içeydi . Modern muhafazakârlığın sözde babası William F. Buckley, yıllarca şiddetli antisemitiklerle ilişki kurdu, hatta onlardan giderek uzaklaştı - bu ritüelistik bir radikal sağcı çifte hareketiydi - ve İsrail'e karşı çıktı; ta ki 1991'de antisemitizmi alenen kınayana kadar. Amerika'nın Sovyetler Birliği ile yaşadığı çatışmanın ardından, İsrail'in ateşli bir destekçisi oldu.

30. Bugünlerde sağın Yahudilere yönelik bölünmüş duyguları hiç de az değil. Tucker Carlson, Nazi savunucularını podcast'ine davet ediyor, Laura Loomer Yahudiler adına Müslümanlara saldırıyor, Candace Owens İsrail'i "şeytani bir ulus" olarak nitelendiriyor, National Review İsrail'in Gazze'deki eylemlerini savunuyor, Joe Rogan İsrail'in Gazze'deki eylemlerini kınıyor ve Yahudileri "açgözlü" olarak nitelendiriyor. Benim memleketim New Jersey'de, Maga'nın vali adayı Jack Ciattarelli, İsrail'in ateşli bir savunucusuyken, Demokrat rakibi Mikie Sherrill, İsrail'in Gazze'de yaptıklarını "soykırım" olarak nitelendirdi ve ardından sözlerini küçümsedi.

31. Açık olan şu ki, radikal sağ ana akıma girdiği ve muhafazakârlığın ılımlı yönlerini neredeyse tamamen yuttuğu için, radikal sağın her zaman temel unsuru olan antisemitizmin de ana akıma dahil olma sürecinde olması şaşırtıcı olmamalı. Bu, yepyeni bir dizi olguyu beraberinde getiriyor. Bunlardan biri, Trump'ın ara sıra gösterdiği sabırsızlık ifadelerine rağmen, İsrail lideri Gazze'de ne yaparsa yapsın, Amerika'yı Netanyahu'nun arkasında tutacak olması; İsrail'i eleştirenleri yumuşatmak için onu zaman zaman ılımlı görünmeye teşvik etmesi. Diğeri ise, Trump'ın çok iyi bildiği gibi, ara sıra İsrail'e yönelttiği bu tür eleştirilerin, anti-Siyonizmleri kendi anti-Semitizmleriyle bütünleşmiş olan aşırı sağdaki anti-Semitistleri memnun edeceği.

32. Yahudilerin bu yeni statüsünün bir diğer özelliği de, sağın, solu saran ve sol popülizmin temelini oluşturan Filistin yanlısı coşkuyu manipüle etmesidir. Bu, asılsız bir yönlendirmedir. Filistin, hatta Gazze'deki vahşet ve işkence bile, Amerikalıların ahlaki tahayyülünde çok az rol oynar. Vietnam, solu 60 yıl önce birleştirdi; Amerikalılar Gazze'de ölmüyor ve Amerikalı liberaller, kendileri için gerçek bir sonucu olmayan yabancı bir çatışma yüzünden farklılıklarından uzaklaşmayacaklar. Ancak sağın, ilerici soldaki Filistin yanlısı tutkuyu kendi popülist başarısına bir tehdit olarak göstererek başardığı şey iki yönlüdür. Birincisi, solu antisemitizm görüntüsüyle yüklemek. İkincisi, Maga'nın büyüyen antisemitik kanadını, Yahudileri her türlü dış ve iç çalkantının merkezindeymiş gibi göstererek beslemek. Gazze'de İsrail savaş suçu yok, sağı birleştiren Filistin yanlısı bir öfke yok.

33. Yahudiler, sağ tarafından yavaş yavaş seçmenler arasında bir tür tepki uyandırmayı amaçlayan bir tür Skinnerci teşvik olarak konumlandırılıyor. Trump'ın Yahudiler ve İsrail için en tehlikeli yönü, görünüşteki Yahudiseverliği. Netanyahu'yu terk etmeyecek. Netanyahu'nun vahşetine ortak olacak ve ardından onu sağdaki Yahudi nefretini kışkırtmak için kullanacak; tüm bunları yaparken de İsrail'e ve Yahudilere olan ölümsüz sevgisini savunacak. Evanjelik bir Hristiyan olan Mike Huckabee'nin Trump'ın İsrail büyükelçisi olması pek de tesadüf değil. Birçok Evanjelik, basitçe söylemek gerekirse, son zamanlarda Mesih'i kabul etmeyen Yahudilerin yedi yıllık bir "sıkıntı" sırasında yok edileceğini savunan "dispensational millenarianizm"in tutsağı. Olivier Melnick'in bu sonbaharda çıkacak olan Antisemitizm in the End Times adlı yeni kitabı tam da bu savı ele alıyor. Dispensasyonalistlerin iddia ettiği gibi, Yahudilerin kitlesel dönüşümü veya toplu imhası için antisemitizmle mücadele hayati önem taşımaktadır; bu da mesih'in gelişinin ön koşuludur.

34. Bu anlamda, hem İsrail bağlılığı hem de sağdaki Siyonizm karşıtlığı, sağda yükselen antisemitizmi mükemmel bir şekilde tamamlıyor. Sağcıların İsrail'e bu karmaşık ölüm kucaklaması, neo-muhafazakârların İsrail'i gerçekçi olmayan politik kucaklamasından çok uzakta. Pek çok şeyde olduğu gibi, Trump da yeni bir şey icat etmiyor. Bir zamanlar dile getirilmeyen bir şeyi -örneğin, Polonya'nın yeni cumhurbaşkanı, bir Holokost revizyonisti olana verdiği aleni destek- kendi yarattığı kaotik girdaba atıyor ve onu merkezi ve hayati bir hale getiriyor.

35. ABD başkanının destekçileri arasında genç Cumhuriyetçiler ve aşırı sağcı podcast yayıncılarının da yer aldığı küçük ama sesini duyurabilen bir grup, Washington'ın İsrail ile ilişkilerine şüpheyle yaklaşmaya başladı.

(Bkz: https://www.aljazeera.com/news/2025/7/18/is-the-international-community-finally-speaking-up-about-israel)

(Bkz: https://www.newsweek.com/maga-turning-against-israel-2106499)

(Bkz: https://www.newstatesman.com/ideas/2025/08/why-the-american-right-turned-on-israel)